| مبانی
نظری و پیشینه تحقیق کتابخانه های دیجیتال
مفهوم کتابخانه¬های دیجیتال اولین بار در سال 1940، توسط بوش وانه وار در مورد سیستم می¬ماکس بصورت شفاف تعریف شد سیستم می¬ماکس یک کتابخانه دیجیتال مربوط به آینده بود، در این سیستم چنین تصور می¬شد که یک فرد می¬تواند همه کتاب¬ها، دفاتر و ارتباطاتش را دریک دستگاه ذخیره کند
|
|
| دسته بندی | کتابداری |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 1171 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 69 |
عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق کتابخانه های دیجیتال
فرمت فایل: word
تعداد صفحات: 69
یک کتابخانه دیجیتالی از تعداد زیادی رایانه تشکیل شده که به وسیله یک شبکه متصل شدهاند. مهم ترین شبکه اینترنت است که بهوجود آمدن آن به عنوان یک شبکه قابل انعطاف، ارزان و جهانی عامل موثر در توسعه کتابخانههای دیجیتالی شده است.
رایانههای موجود در شبکه، سه عملکرد اصلی دارند: کمک به کاربران برای ارتباط با کتابخانه، ذخیره منظم اطلاعات جهت نگهداری بلند مدت، خدمات جستجو و مکان یابی اطلاعات با ارایه فهرستها و نمایه ها(آرمز، 1381).
مدیران در تصمیمگیری کتابخانه نقش اساسی دارند و برای تصمیمگیری آگاهانه در باب هر موضوع باید علاوه بر فراهم ساختن امکانات و تجهیزات سختافزاری و نرمافزاری از اطلاعات تخصصیمربوط به آن موضوع نیز آگاه باشند. مدیرانی که فاقد آگاهی، تخصص و نگرش مثبت باشند به راحتی نمیتوانند ابداعات و نوآوریها را ایجاد کنند (مظفرمقام،1387).
2-2-1. تاریخچه روند فنآوری اطلاعات در کتابخانه‌ها
هر چند تا دیروز شکل مرسوم دسترسی محققان به اطلاعات پژوهشی به اشکال کاغذی و لوح فشرده بوده‌است، لیکن امروزه عرضه کنندگان اطلاعات، شبکه‌های وب را به عنوان رسانه‌ای مناسب‌تر برای پایگاه‌های اطلاعات مرجع و مجلات پژوهشی تمام متن یافته‌اند. کاربران می‌توانند از طریق وب، اطلاعات مورد نیاز تحقیق خود را در طول شبانه روز و در تمام روزهای هفته از هر مکانی بازیابی کنند. به علاوه، بسیاری از پایگاه‌های مبتنی بر وب، به شکل قوی تری تجهیز شدهاند ویا اینکه اطلاعات بیشتری نسبت به شیوه‌های سنتی کاغذی یا لوح فشرده ارایه می‌کنند. تغییرات سریع و همه جانبه، کتابخانههای تخصصی و کتابداران متخصص در این کتابخانه‌ها را در آستانه عصر جدیدی قرار داده‌است که با گذشته نه چندان دور، بسیار متفاوت است. سیستمهای رایانهای که در کتابخانه‌ها تا دهه ۸۰ مورد استفاده قرار می‌گرفت، ارتباطی پیوسته و مستقیم با عملکردهای سنتی کتابخانه‌ها برقرار می‌نمود، علی رغم توانایی و قابلیتهای عملی و گسترده فهرستهای قابل دسترسی برای عموم [1]و سیستمهای محلی متصل بدانها، کتابخانه‌ها هنوز مدلی سنتی از مجموعه‌های فیزیکی و محلی هستند که عمدتا از طریق ابزارهای کتابشناختی ناهماهنگ، میتوان بدانها دسترسی یافت. هم اکنون پیشرفت‌های قابل توجهی دیده می‌شود که در حال تغییر بنیادی این مدل است. فنآوریهای نو، فهرستهای کتابخانه را از راهنماهای ساده منابع به سیستمهای جامع اطلاعاتی تغییر داده‌اند و در مرحله ایفای تعهد خود در انتقال مستقیم منابع اطلاعاتی کتابخانههای دنیا و مراکز اطلاعرسانی به میز استفاده کنندگان هستند. داده‌های رقمی و تصاویر الکترونیکی، کمکم جایگزین منابع اطلاعاتی فیزیکی شدهاند. روشهای سریع دستیابی به منابع اطلاعاتی به تدریج اهمیت بیشتری از گردآوری مجموعه‌های جدید پیدا کرده‌است.به گفته کینگ در سال۲۰۱۰بیش از۸۰ درصد روزنامه‌ها و نشریات به صورت پیوسته و از طریق شبکه‌های دوربین‌المللی در دسترس خواهند بود. این پیشرفتها پیامدهای عمیقی درکتابخانه‌های تخصصی دارد. فنآوری تقریبا تمام جنبه‌های کار کتابخانه را تحت تاثیر خود قرار داده‌است: کتابداران شاغل در بخش فراهمآوری اکنون باید به دنبال راهی جهت دسترسی مراجعان به منابع دیجیتال باشند، فهرستنویسان باید این منابع را دسترس پذیر سازند و کتابداران مرجع نیز ضمن کمک به مراجعان در داخل کتابخانه باید پاسخگوی ارباب رجوع از راه دور باشند.
تاریخ استفاده ازرایانه در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعرسانی را میتوان به چند دوره نسبتا مشخص تقسیم کرد: در دهه ۱۹۴۰ نخستین روشهای نیمه ماشینی ذخیره و بازیابی اطلاعات با استفاده از نظام برگه‌ای لبه منگنه مورد توجه قرار گرفت. این نظام در واقع پیش آمد نظامهای رایانهای دهه ۱۹۶۰ بود. در دهه ۱۹۸۰ شاهد گسترش نظامهای پیوسته چه از نظر تنوع و ایجاد نرمافزارهای آماده و تجهیزات چاپ و نمایش اطلاعات و چه از نظر نفوذ و کاربرد این نظام‌ها در کشورهای در حال رشد بود. دهه ۱۹۹۰ دهه رشد اینترنت به حساب می‌آید و کتابخانه‌ها نیز از این پدیده حاصل از فناوریهای جدید در کارهای خود به خوبی استفاده کردند. این مسیر روز به روز در حال تحول و پیشرفت است و جهت آن به سوی افزایش توانایی‌های انسان در به دست آوردن دقیق اطلاعات می‌باشد. استفاده از فناوری اطلاعات نیازمند آموزشهای ویژه نه تنها برای کتابداران که مستقیما دست اندرکار اطلاع رسانی اند، بلکه برای استفاده کنندگان عادی نیز می‌باشد. امروزه باسواد کسی است که سواد رایانهای داشته باشد و خود بتواند مستقیما از امکانات رایانهای استفاده کند(ویتور،1383).
[1] online publicaccess catalog
فهرست مطالب
تاریخچه روند فنآوری اطلاعات در کتابخانه
تعاریف کتابخانه دیجیتالی
چرا کتابخانه دیجیتالی
اهداف کتابخانه دیجیتالی
کتابداران در کتابخانههای دیجیتالی
آموزشهای لازم برای کتابداران دیجیتالی
انواع دیدگاه ها در مورد کتابخانه دیجیتال
ویژگیهای کتابخانههای دیجیتالی
مزایای کتابخانههای دیجیتالی
خدمات کتابخانههای دیجیتالی
خدمات مرجع در کتابخانههای تخصصی
مجموعهسازی و توسعه منابع اطلاعاتی در کتابخانههای دیجیتالی
مواد اطلاعاتی کتابخانه دیجیتالی
علل گرایش به کتابخانههای دیجیتالی
چالشها در حوزه کتابخانههای دیجیتالی
چالشها و مسایل حوزه نگرش کتابخانههای دیجیتالی
چالشها و مسایل حوزه نیروی انسانی کتابخانههای دیجیتالی
چالشها و مسایل حوزه ساخت مجموعه دیجیتالی
چالشها و مسایل تجهیزات و دستگاههای دیجیتالسازی
اصول و پایههای ایجاد کتابخانههای دیجیتالی
مدیریت کتابخانه های دیجیتال
آموزش
سختافزارها و نرمافزارهای مورد نیاز کتابخانه دیجیتال
سختافزارها
نرمافزارها
تجهیزات دیجیتالی
استانداردها در کتابخانههای دیجیتالی
هزینه و مسایل مالی کتابخانههای دیجیتالی
موانع مالی
مسایل حفاظت و نگهداری منابع دیجیتالی
عدم وضوح قوانین مربوط به حق مولف
نبود روابط عاطفی میان کاربر و کتابخانه
استاندارد نبودن نظامهای ارتباطی
عدم هماهنگی مابین متخصصان رایانهای و کتابداری و اطلاعرسانی
برخوردهای مقطعی و سطحی مدیران موسسات
عدم توجه به استانداردهای مورد نیاز
هزینه نسبتا بالای ایجاد
لزوم داشتن مهارت جستوجو و بازیابی اطلاعات
موانع مالی
حفاظت از منابع اطلاعاتی بودجه
مدیریت کتابخانههای دیجیتالی
کتابداران در عصر الکترونیک
کتابداران کتابخانههای دیجیتالی
وظایف کتابدار دیجیتالی
معرفی برخی از کتابخانههای دیجیتالی معروف جهان و ایران
معرفی چند نمونه از کتابخانههای دیجیتالی جهان
معرفی چند نمونه از کتابخانههای دیجیتالی ایران
کتابخانه دیجیتالی تخصصی انستیتو پاستور
کتابخانه مجازی فارسی قفسه
کتابخانه مجازی ایران
موسسه فرهنگی و اطلاعرسانی تبیان
کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد
کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد
پیشینه پژوهش
منابع فارسی
